طبق یک قانون ملی که از ۲ ماه پیش در ژاپن شروع به اجرا شد؛ اداره‌های دولتی و شرکت‌ها موظفند اندازهگیری دور کمر کارمندان ۴۰ تا ۷۴ ساله را به‌عنوان بخَشی از معاینات سالانه خود قرار دهند که این برابر با اندازهگیری دور کمر ۵۶ میلیون ژاپنی یعنی حدود ۴۴ درصد از کل جمعیت است.
در این برنامه، استانداردهایی که برای دور کمر مردان درنظر گرفته شد، ۳۳.۵ اینچ و محدوده تعیین شده برای دور کمر زنان، ۳۵.۴ اینچ بود؛ این مرزها در سال ۲۰۰۵ میلادی، توسط فدراسیون بینالمللی دیابت به‌عنوان راهنمایی برای تشخیص عوامل خطر برای ژاپنیها درنظر گرفته شد.
به افرادی که دور کمرشان از این محدوده تجاوز کند و علائم بیماریهای مربوط به اضافه وزن را نشان دهد، ۳ ماه رژیم کاهش وزن داده میشود و اگر بعد از ۳ ماه موفق نشوند، موظفند به‌مدت ۶ ماه، دوره‌های آموزش تغذیه صحیح را بگذرانند.
دولت ژاپن در راستای رسیدن به هدف کاهش اضافه وزن جمعیت به میزان ۱۰ درصد طی ۴ سال آینده و ۲۵ درصد طی ۷ سال آینده، شرکتهایی که این معاینه در برنامه بهداشتی آنها قرار ندارد را جریمه مالی خواهد کرد.
وزارت بهداشت ژاپن بر این عقیده است که مبارزه با چاقی از گسترش بیماریهایی چون دیابت و حملات قلبی پیشگیری میکند و همچنین پیشگیری از افزایش اندازه دور شکم در افراد، هزینه‌های سنگین مراقبتهای بهداشتی را در جوامع کهنسال کاهش میدهد.
در ژاپن، کشوری که تقریباً همه مردم آن زیر پوشش خدمات درمانی و مراقبتهای بهداشتی محل کار خود قرار دارند؛ به موجب طرحی که افراد ۷۵ سال به بالا را ملزم به پرداخت هزینه بیشتر بابت خدمات بهداشت عمومی میکرد، موجی از خشم و انتقاد شدید در پارلمان ژاپن را به سمت نخستوزیر یاسوفاکودا جاری کرد و این اولین مخالفت در برابر نخستوزیر، در تاریخ پس از جنگ ژاپن بود.
منتقدان عقیده دارند که قوانین دولت بهخصوص معیارهایی که برای دور کمر مردان درنظر گرفته؛ خیلی شدید و محدودکننده است و براساس آن بیش از نیمی از مردان، دارای اضافهوزن محسوب میشوند و به موجب آن هزینه دریافت دارو ودرمان، بیش از حد مورد نیاز شده و درنتیجه قیمت و هزینه مراقبتهای بهداشتی بالا میرود.
بنا به عقیده برخی از اساتید علوم پزشکی در ژاپن، نیازی به کاهش وزن در مردم این کشور بههیچ وجه احساس نمیشود و اینگونه سختگیریها نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
به گفته آنها اگر این قوانین در آمریکا اجرا میشد سودمند بود زیرا بسیاری از مردم آمریکایی وزنی بالغ بر ۱۰۰ کیلوگرم دارند ولی ژاپنیها لاغرتر از آن هستند که باعث نگرانی مقامات بهداشتی کشور شود.
البته قضاوت این محققان درمورد آمریکاییها اندکی بدبینانهتر از واقعیت است. نتایج تحقیقی که توسط مرکز ملی آمارهای بهداشتی انجام شده نشان داد که متوسط اندازه دور شکم در آمریکاییهای قفقازیالاصل، حدود ۳۹ اینچ بود یعنی ۱ اینچ کمتر از آستانه تعیین شده توسط فدراسیون بینالمللی دیابت برای این افراد که برابر با ۴۰ اینچ است.
البته زنان این قوم نتایجی به این خوبی نشان ندادند؛ متوسط دور شکم در آنها ۳۶.۵ اینچ بود؛ یعنی حدود ۲ اینچ بالاتر از آستانه ۳۴.۶ اینچ که برای آنها درنظر گرفته شده بود. تفاوت موجود در آستانه‌های تعیین شده، نشانگر تفاوت قد و نوع جثه این افراد با زنان و مردان ژاپنی است.
مبارزه با چاقی شکمی چند سال پیش در ژاپن آغاز شد یعنی زمانی که وزارت بهداشت این کشور شروع به پیشگیری از بیماری خاصی با نام« سندرم متابولیک» کرد. این بیماری، مجموعه عواملی است که خطر بیماریهای قلبی-عروقی و دیابت را بالا میبرد.
این عوامل شامل چاقی شکمی و قند، چربی و فشار خون بالاست. این عوارض باعث شروع حرکت ملی مبارزه با اضافه وزن در ژاپن شد.
وقتی این قانون در رسانه‌های ژاپن اعلام شد، نگرانی در مراکز ملی بهداشتی بالا رفت. در آماگاساکی، شهری در غرب ژاپن، دستاندرکاران بهداشتی فشار سختی رابه‌منظور اندازهگیری دور شکم، یعنی چیزی که دولت آن را معاینه ضروری و ویژه نامیده بود، گذاشت؛
در این شهر دور شکم دستکم ۶۵ درصد افراد ۴۰ تا ۷۴ ساله زیر پوشش بیمه درمانی، باید اندازهگیری میشد که دسترسی به این هدف بسیار مشکل بود.
در این طرح ملی، بسیاری از شهروندان ژاپنی که از هیکلی متناسب و شکمی صاف و بدون چربی برخوردار بودند، تنها به دلیل ۰.۱ اینچ اختلاف از مرز اعلام شده در کمال ناباوری در گروه افراد دارای اضافهوزن محسوب شدند.
به تازگی اما شهردار یکی از شهرهای استان«مای» در ژاپن، فعالیت‌های ضد‌چاقی شکمی را در این شهر خاتمه داده است. دلیل این حرکت، مرگ شهروندی ۴۷ ساله با دور شکمی برابر با ۳۹ اینچ بود که در حین دویدن دچار حمله قلبی شده و جان خود را از دست داد.
البته هنوز در شهرهای دیگری همانند «گیم» در استان آماگاساکی گروه‌هایی دیده میشوند که با انجام رقص و آواز، خطرات ناشی از شکم بزرگ را یادآوری و مردم را تشویق میکنند که به‌منظور پیشگیری از سندرم متابولیک، معاینات لازم را انجام دهند.
به کار بردن شعار مبارزه با متابو(مخفف سندرم متابولیک) به جای مبارزه با اضافهوزن باعث شده که دستاندرکاران بهداشتی بهتر بتوانند افراد را به کاهش وزن تشویق کنند زیرا هیچ فردی دوست ندارد در «گروه متابو» شناخته شود.
بزرگ ترین شرکت تولیدکننده رایانه در ژاپن نیز اعلام کرده که اگر نتواند به اهداف تعیین شده در راستای کاهش چاقی شکمی برسد، متحمل ۱۹ میلیون دلار جریمه نقدی خواهد شد.
بنابراین، این شرکت تصمیم گرفته بهوسیله اندازهگیری دور شکم کارمندان بالای ۳۰ سال و همین طور برگزاری دوره‌های آموزشی مبارزه با متابو، جلوی پیشرفت آن را بگیرد.
برخی از متخصصان عقیده دارند که این توصیه‌های بهداشتی دولت به قدری شدید است که برآورده ساختن آن غیرممکن خواهد بود.به عقیده آنها هدف اصلی دولت از این حرکت، واگذار کردن هزینه‌های بهداشت و درمان به بخش خصوصی است.
برخی دیگر نیز تاکید کردند که بهتر بود اولویت نخست به پیشگیری از استعمال دخانیات داده میشد. ژاپن دربین کشورهای پیشرفته بیشترین میزان مصرف سیگار را دارد و از دستاندرکاران قدرتمند صنعت دخانیات در جهان است.
به گفته این منتقدان، سیگار یکی از دلایل اصلی بروز بیماری متابولیک است. بنابراین اگر دولت بابت این بیماری نگران است باید به‌عنوان اولویت اول، مردم را از سیگار کشیدن بازدارد.
بنا به عقیده بسیاری از صاحبنظران ژاپنی، دولت نباید بابت اندازه دور کمر، اینگونه جنجال و سختگیریهای شدید را اعمال کند.
نیویورک تایمز
۱۳ ژوئن ۲۰۰۸
